www.viribusunitis322012.fora.pl

Viribusunitis

[link widoczny dla zalogowanych]

Béla (Albert) Apponyi reprezentował najbardziej konserwatywny i katolicki nurt węgierskiego nacjonalizmu odwołującego się do ideologii i wartości chrześcijańskich. Idea katolicyzmu jako głównego składnika i zaczynu węgierskiej idei narodowej oraz pojęcie „przedmurza chrześcijaństwa” przybliża go mentalnie do przedstawicieli polskich nurtów narodowo-chrześcijańskich.
Hrabia Béla Apponyi z Nagy Appony urodził się w Wiedniu 29 maja 1846 roku w arystokratycznej rodzinie katolickiej, której korzenie sięgają XIII wieku. Kształcił się w jezuickim kolegium w Karlsbergu, a następnie na uniwersytetach w Wiedniu, Peszcie i Paryżu. Od najmłodszych lat cechowała go silna wiara religijna. W epoce dualizmu był liderem zachowawczej Partii Narodowej. W 1903 roku pełnił funkcję przewodniczącego izby poselskiej węgierskiego sejmu, w 1906 roku był oficjalnym delegatem Austro-Węgier na międzynarodowej konferencji rozbrojeniowej w Londynie. Przed I wojną światową uważany był za „lokomotywę” węgierskiego nacjonalizmu i madziaryzacji. Pomimo swych konserwatywnych poglądów, to on właśnie wygłosił w węgierskim parlamencie słynną mowę pochwalną na cześć Kossutha, nazywając go „zesłanym przez Boga wojownikiem postępu i wolności”. W wyniku tej mowy Kossutha uczczono państwowym pogrzebem i wspaniałym pomnikiem przed parlamentem. Jako nacjonalista domagał się też wprowadzenia komendy węgierskiej dla wszystkich oddziałów wojskowych stacjonujących na terytorium Węgier, przez co osobiście naraził się Franciszkowi Józefowi. Choć był odtąd w opozycji, nigdy nie występował przeciw Habsburgom ani przeciw podstawom ugody z 1867. Sam siebie nazywał „opozycjonistą Jego Królewskiej Mości”. Jako minister edukacji Apponyi doprowadził do uchwalenia słynnego Lex Apponyi wprowadzającego język węgierski jako wykładowy do wszystkich szkół ludowych i do nauki wszystkich przedmiotów (łącznie z religią). Prawo do nauki religii w językach mniejszości zachowali jedynie prawosławni ze względu na tradycyjną liturgię. Prawo to sprowadziło na Węgrów wielką nienawiść mniejszości narodowych i w późniejszych czasach wykorzystywano je wielokrotnie do uzasadnienia tępienia węgierskości w krajach sukcesyjnych.
W 1914 Apponyi roku zasłynął inną mową polityczną, krytykując nieobecność najwyższych urzędników państwowych na pogrzebie zamordowanego arcyksięcia Ferdynanda i nazywając to hańbą. Uczynił to, choć zmarły był znany jako nieprzyjaciel Węgrów i madziaryzacji. Apponyi był jednak również konserwatystą, zwolennikiem Bożego ładu i Boskiego prawa, dlatego domagał się uczczenia przedstawiciela legalnej władzy pochodzącej od Boga i demonstracji przeciw zbrodni sprzecznej z prawem Bożym.
Pomimo swego podziwu dla Kossutha i rewolucji 1849, Apponyi pozostał zawsze wiernym i niewzruszonym rojalistą i jako taki opowiedział się za powracającym z emigracji eks-królem Karolem, narażając się regentowi Horthyemu. Jakkolwiek należał do najgorętszych antykomunistów, wystąpił publicznie, prosząc listownie Horthy’ego o zaprzestanie wobec tych zbłądzonych owiec „białego terroru”. Był członkiem oficjalnej delegacji rządowej w Trianon i zasłynął tam swoimi mowami w obronie węgierskiego stanu posiadania, w których powoływał się na argumenty historyczne, geograficzne i moralne. Potem reprezentował wielokrotnie Węgry jako ambasador przy Lidze Narodów. Zmarł w 1933 roku w Genewie.
W odróżnieniu od wielu innych polityków węgierskich Apponyi traktował religię katolicką nie tylko jako nośnik idei moralnych, lecz także jako źródło tradycji kształtującej całą kulturę europejską i wszystkie narody historyczne. Wyjątkowość kultury węgierskiej wynikała według niego przede wszystkim z roli przedmurza, jaką pełniły Węgry, odpierając ataki innowierców ze wschodu i południa.
Punktem wyjścia wszelkich rozważań Apponyiego była idea Korony św. Stefana jako „osoby moralnej”. Uważał on, ze naród węgierski wraz z całą jego wyjątkowością narodził się w 896 roku na polach Pusztaszer, gdy siedmiu naczelników siedmiu plemion, biorąc na świadków cały lud, zawarło wieczysty układ z wodzem naczelnym Arpadem. Ten układ miał się stać podstawą węgierskiego ustroju. Wodzowie oświadczyli, że uznają Arpada i jego następców przywódców całego ludu, a w zamian we wszystkich sprawach wódz będzie zasięgał ich porady, a każdy wolny człowiek otrzyma część zdobytego kraju i w zamian poświęci wszelkie siły dla dobra ogółu. „Umowa jednako obowiązywała obie strony i później, gdy korona ozdobiła czoło św. Stefana, nie była ona tylko oznaką władzy, lecz również jednoczyła w sobie wszystkie urzędy i była symbolem udziału wszystkich członków społeczeństwa we władzy. Rola chrześcijaństwa polegała na tym, że poprzez uświęcenie korony uświęciło ono także ten prastary system. „Nie sadzę, aby geniusz jakiekolwiek innego narodu stworzył coś równie pięknego i trwałego, jak doktryna świętej korony węgierskiej: prawo monarchy i wolność polityczna narodu zlały się tu w organicznej całości z pierwiastkiem mistycznym, który potrzebny jest duszy każdego narodu, jeśli się chce narodem nazywać”.
Korona św. Stefana stała się z kolei symbolem jedności państwa węgierskiego i uświęciła jego granice niezmienne przez tysiąc lat. Dlatego to Korona św. Stefana, węgierski ustrój państwowy i niezmienne granice są filarami, na których wznosi się budowla węgierskiego poczucia narodowego.
W sferze moralnej, zarówno prywatnie, jak i publicznie, należy zawsze kierować się wartościami chrześcijańskimi i poczuciem sprawiedliwości.